Δρομέας από το 1994, έχει στα πόδια της 50.000 χιλιόμετρα
Η ανακοίνωση ήταν εξαιρετικά λιτή: «Ο ΣΕΓΑΣ παρουσιάζει το νέο λογότυπο του Μαραθωνίου της Αθήνας». Δεν πηγαίνω σε τέτοιες τελετές, μα η περιέργειά μου ικανοποιήθηκε λίαν συντόμως, καθώς το νέο λογότυπο έκανε αισθητή την παρουσία του διαρρέοντας στα social media και αφήνοντας άφωνους πολλούς -δρομείς και μη. Και ήταν τόσο έντονη η αντίδραση που «κατόρθωσε» σε λιγότερο από μια ώρα να οδηγήσει στη δημιουργία facebook group για την άμεση κατάργησή του. Φρίκη, δηλαδή.
Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου του ΣΕΓΑΣ που ακολούθησε, μετά την «λαμπρή τελετή παρουσίασης» (sic) ο Μαραθώνιος της Αθήνας μπήκε σε νέα εποχή. Μια εποχή που αυτοχαρακτηρίστηκε από τη διοργάνωση ως «εκκίνηση της νέας φάσης της προσπάθειας του Αυθεντικού Μαραθωνίου για την παγκόσμια καταξίωση μέσα και από την εξέλιξη και βελτίωση της οπτικής του ταυτότητας». Όλα αυτά ακούγονται ρομαντικά σε κάποιον που στερείται την οπτική επαφή με αυτό το εικαστικό τερατούργημα. Μα έχοντας δει το νέο σήμα του αγώνα, τα ερωτηματικά είναι πολλά και ο θυμός μεγάλος –ο δικός μου τουλάχιστον.
Όταν έτρεξα την πρώτη μου κλασική, το 2002, ο αγώνας ήταν μια περιορισμένη διοργάνωση, με λίγες συμμετοχές και με ένα αριθμητικά πολύ ισχνό αλλά εξίσου ενθουσιώδες ελληνικό δρομικό κοινό. Περισσότεροι ήταν οι ξένοι. Μας θυμάμαι να τρέχουμε στον Σταυρό, κάτω από τη γέφυρα, στο σημείο που η δυσκολία κορυφώνεται, σε δρόμο απλώς μονοδρομημένο, με τους οδηγούς της Κυριακής στο αντίθετο ρεύμα να κορνάρουν και να βρίζουν χυδαία που τους χαλούσαμε την εκδρομή για κατσικάκι στο φούρνο. Από το περιορισμένης εμβέλειας γεγονός του τότε ως τη μεγάλη διοργάνωση του σήμερα, έχουν μεσολαβήσει πολλά. Όλα τους θετικά για την πόλη και το δρομικό της κίνημα, θετικά για τη χώρα και την εικόνα της. Με τα πολλά, παράγοντες και παραγοντίσκοι άρχισαν να καταλαβαίνουν τι σημαίνει μαραθώνιος και τι σημαίνει «κλασική διαδρομή», τι φέρνει στον τόπο και στους ανθρώπους του. Μεσολάβησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες και ένας μεγάλος χορηγός, κι ο μαραθώνιος με τους μικρότερους αγώνες μπήκε πράγματι σε ανοδική τροχιά. Με πολλές συμμετοχές, περισσότερους εθελοντές, μια ικανοποιητική EXPO και κάποιες παράλληλες εκδηλώσεις. Κυρίως, με μια σταδιακή στροφή του κόσμου που, είτε τρέχει είτε όχι –ιδίως στο «όχι» βρίσκεται το κλειδί- αναγνωρίζει το γεγονός ως σημαντικό.
Όλα αυτά μέχρι χθες, μέχρι αυτήν την αθλιότητα. Όχι το θέμα δεν είναι μονοσήμαντο, μας ας ξεκινήσουμε από την αισθητική. Υπήρχε ένα λογότυπο αρχαιοπρεπές, με μορφές αρχαίων δρομέων σε αργή κίνηση, όπως αρμόζει στα αγωνίσματα αντοχής. Ωραίο δεν το έλεγες, ήταν όμως αναγνωρίσιμο πια. Και συνόδευε τον αγώνα στο πρώτο του ουσιαστικό άνοιγμα στον κόσμο. Δίπλα του, το νέο λογότυπο μοιάζει τερατούργημα. Μια μορφή μοναχική και μικρή στο κέντρο, και μπροστά της μια παχιά και βραχεία τεθλασμένη γραμμή. Σκαρίφημα της διαδρομής ήθελαν να φτιάξουν, αστροπελέκι που απειλεί το μάτι του δρομέα κατέληξε. Ψηλότερα, ο τίτλος του αγώνα σε ξεχωριστές γραμμές. Μοναδικό γεγονός στα εικαστικά χρονικά. «ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ» σε μια γραμμή, «ΑΘΗΝΑΣ» σε δεύτερη. Και ακόμα πιο κάτω, η φράση «Ο ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ», σε τρίτη. Χαμηλότερα, κάτω από τη φιγούρα, το όνομα του χορηγού: «ΟΠΑΠ». Ήδη μετρώ πολλές αστοχίες. Μετρώ την κακομούτσουνη αποτύπωση της διαδρομής που «καταπίνει» τον δρομέα, μετρώ την αναγραφή του τίτλου του αγώνα σε δύο γραμμές σαν να μην έφτανε ο χώρος, μετρώ την αναγραφή του χορηγού εντός πλαισίου, λες και ο Μαραθώνιος της Αθήνας ΟΠΑΠ είναι κάτι σαν τη SKODA Ξάνθης. Όλα αυτά είναι θέματα εικαστικά από αυτά που δεν θα περίμενα να συμβούν σε μια τέτοιας εμβέλειας διοργάνωση.
Αφήνω για το τέλος τη μετονομασία του αγώνα που από «Γρηγόρης Λαμπράκης» και «Κλασική Διαδρομή» ή «Κλασικός Μαραθώνιος» έγινε «Ο Αυθεντικός». Ως κειμενογράφος, το διαβάζω σαν ένα σλόγκαν ανορθόδοξα βαλμένο «μέσα στο λογότυπο». Ως κοινό, συνειρμικά θυμάμαι καταιγιστικές διαφημίσεις γνωστού ελληνικού καφέ: «ο κουπάτος», «ο μυρωδάτος» κτλ, σε καλές τηλεοπτικές εποχές. Ως επαγγελματίας της επικοινωνίας, αναρωτιέμαι. Γιατί σε μια μοναδική διαδρομή με ένα τεράστιο πλεονέκτημα –την αυθεντική διαδρομή που ωστόσο είναι γνωστή διεθνώς ως «Κλασική»- δεν κρατάς το ήδη γνωστό όνομα του αγώνα προσθέτοντας ως σλόγκαν το «Η αυθεντική διαδρομή» ή «Ο αυθεντικός μαραθώνιος» ώστε να δώσεις περιεχόμενο και βάθος στα λεγόμενά σου; Γιατί αλλάζεις; Και γιατί αλλάζεις τώρα, σήμερα, λίγο μετά τον σχετικά φρέσκο εορτασμό των 2500 χρόνων από το αρχαίο γεγονός; Γιατί τώρα που η πορεία είναι ανοδική και η αναγνωρισιμότητα χτίζεται; Κι ακόμα κι αν όλα αυτά «πρέπει» να τα κάνεις, γιατί δεν τα κάνεις καλά, που να πάρει; Γιατί δεν κάνεις έναν διαγωνισμό ως όφειλες; Γιατί δεν δίνεις στους Έλληνες δημιουργούς να σχεδιάσουν κάτι ανάλογο της φήμης της διοργάνωσης; Γιατί δεν μαθαίνεις κάτι από το υπέροχο και πρόσφατο λογότυπο της Ελληνικής Προεδρίας, ας πούμε, για να μην πάμε στα παλιά; Γιατί ανέχεσαι να σηματοδοτεί τον κορυφαίο σου αγώνα ένα σήμα που όπως λέει ο φίλος μου ο Μανόλης θυμίζει πινακίδα χωριού στην Κρήτη κι όπως αντίστοιχα λέει ο Παναγιώτης μοιάζει με ταμπέλα σουβλατζίδικου;
Οι απαντήσεις μπορούν να είναι πολλές, εξίσου δυσάρεστες. Ο υποκειμενισμός της αισθητικής είναι μία μόνον παράμετρος. Χειρότερη είναι η απόδειξη – για άλλη μια φορά- της εθνικής μας προχειρότητας. Σε μια χώρα που δεν έχουμε συνεπή κατεύθυνση για τα εθνικά θέματα, για τον πολιτισμό, για τον τουρισμό, που αλλάζουμε «στρατηγικές» σαν τα πουκάμισα και τα φορέματα των κατά καιρούς αρμοδίων υπουργών, θα ήταν παράξενο να ζητάμε «στρατηγική για τον μαραθώνιο», κι ας σημαίνει αυτό «εικόνα της χώρας». Ζητάμε πολλά; Ίσως κι ευτυχώς. Σίγουρα ζητάμε περισσότερη σοβαρότητα και περισσότερο σεβασμό, σε μια χώρα που επιμένει να δίνει μεγαλύτερη προχειρότητα και διαρκείς ευκαιρίες για «αρπαχτές». Όπως λέει εύστοχα ο Σαββόπουλος: «Δεν υπάρχει ελπίς, στην Ελλάδα ζεις». Απόψε, μ΄αυτό το βρωμο-σήμα το θυμήθηκα και θύμωσα πολύ. Την ίδια ώρα, οι παράγοντες ερμηνεύουν ξεδιάντροπα την ταχύτατη ολίσθηση στο πίσω ως άλλη μια «νέα εκκίνηση»…
